Hành vi cướp giật tài sản đã không còn xa lạ với chúng ta nữa. Vẫn thường có những vụ việc cướp giật xảy ra trên những khu phố lớn với mật độ người khá cao nhưng tội phạm vẫn ngang nhiên thực hiện hành vi phạm tội.
Ngày nay, hành vi cướp giật tài sản diễn ra ngày càng nhiều với các thủ đoạn khác nhau ngày càng tinh vi hơn, thường nhắm đến những đối tượng mang theo người nhiều tài sản có giá trị.
Hành vi cướp giật tài sản cũng là hành vi khách quan trong mặt khách quan của tội cướp giật tài sản được quy định trong Bộ luật hình sự của nước ta, là một hành vi xâm phạm đến quan hệ sở hữu mà Luật hình sự bảo vệ. Hãy cùng Luật Rong Ba nghiên cứu ký hơn về hành vi cướp giật tài sản này qua bài viết dưới đây.
Thế nào là hành vi cướp giật tài sản
Cướp giật tài sản là hành vi công khai chiếm đoạt tài sản của người khác một cách nhanh chóng và bất ngờ rồi tẩu thoát để tránh sự phản kháng của chủ sở hữu hoặc người quản lý tài sản.
Theo Điều 171 Bộ luật hình sự năm 2015 quy định về tội cướp giật tài sản như sau:
“ Điều 171. Tội cướp giật tài sản
Người nào cướp giật tài sản của người khác, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
d) Dùng thủ đoạn nguy hiểm;
đ) Hành hung để tẩu thoát;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30%;
g) Phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu hoặc người không có khả năng tự vệ;
h) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
i) Tái phạm nguy hiểm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
c) Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 31% trở lên;
c) Làm chết người;
d) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.
Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.”
Các yếu tố cấu thành tội cướp giật tài sản
Mặt khách quan của tội cướp giật tài sản
Mặt khách quan của tội cướp giật tài sản thể hiện qua dấu hiệu sau:
Có hành vi chiếm đoạt tài sản một cách công khai và nhanh chóng. Được hiểu là người pham tội không cân che giấu hành vi chiếm đoạt tài sản của người khác mà thực hiện trước mặt mọi người một cách táo bạo bất người và dứt khoát trong một thời gian rất ngắn.
Để thực hiện được hành vi này người phạm tội không được sử dụng vũ lực (tuy một số trường hợp có sử dụng sức mạnh như đạp, xô cho bị hại té để cướp), cũng không đe dọa sử dụng cũ lực hay uy hiếp tinh thần của người bị hại như tội cướp tài sản mà chỉ chỉ dựa vào sự nhanh nhẹn của bản thân và sự thờ ở của người bị hại, hay trường hợp người bị hại không đủ khả năng bảo vệ tài sản (chẳng hạn như trẻ em, người già, phụ nữ…) để giật lấy tài sản của họ và tẩu thoát.
Đặc trưng của hành vi chiếm đoạt tài dản của tội phạm này là được thực hiện một cách bất ngờ và nhanh chóng (trong một khoảng thời gian rất nhắn, thường chỉ trong một vài giây là đã thực hiện xong hành vi chiếm đoạt) làm cho người bị hạn không kịp ứng phó.
Đồng thời ngay sau khi chiếm đoạt được tài sản từ tay người bị hại, người phạm tội cũng nhanh chóng tẩu thoát nhằm tránh khỏi việc truy đuổi của người bị hại. Thông thường thì người phạm tội có sử dụng phương tiện để thực hiện tội phạm (như dùng xe phân phối lớn để cướp giật…).
Khách thể của tội cướp giật tài sản
Hành vi nêu trên xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản của người khác.
Mặt khách quan của tội cướp giật tài sản
Người phạm tội thực hiện tội phạm này với lỗi cố ý.
Chủ thể của tội cướp giật tài sản
Chủ thể của tội cướp giật tài sản này là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự.
Về hình phạt của tội cướp giật tài sản
Mức hình phạt đối với tội này được chia thành bốn khung, cụ thể như sau:
Khung một (khoản 1)
Có mức phạt tù từ một năm đến năm năm. Được áp dụng đối với trường hợp phạm tội có đủ dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội này nếu ở mặt khách quan.
Khung hai (khoản 2)
Có mức phạt tù từ ba năm đến mười năm. Được áp dụng đối với một trong các trường hợp phạm tội sau đây:
+ Có tổ chức (xem giải thích tương tự ở tội cướp tài sản).
+ Có tính chất chuyên nghiệp (xem giải thích tương tự ở tội cướp tài sản).
+ Dùng thủ đoạn nguy hiểm. Được hiểu là trường hợp người phạm tội thực hiện hành vi cướp giật tài sản rất táo bạo, có thể gây thiệt hại đến sức khoẻ, tính mạng của chủ sở hữu tài sản, hoặc người quản lý tài sản
+ Hành hung để tẩu thoát. Được hiểu là hành vi của người phạm tội dùng vũ lực (như đấm, đá, dùng gậy đánh…) chống trả lại việc đuổi bắt nhằm mục đích tẩu thoát khỏi sự truy đuổi của người bị hại hoặc những người khác.
+ Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác mà tỷ lệ thương tật từ 11% đến 30%.
+ Chiếm đoạt tài sản có giá trị từ năm mươi triệu đồng đến dưới hai trăm triệu đồng.
+ Gây hậu quả nghiêm trọng (xem giải thích tương tự ở tội cướp tài sản).
Khung ba (khoản 3)
Có mức phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm. Được áp dụng đối với một trong các trường hợp phạm tội sau đây:
+ Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác mà tỷ lệ thương tật từ 31% đến 60%.
+ Chiếm đoạt tài sản có giá trị từ hai trăm triệu đồng đến dưới năm trăm triệu đồng.
+ Gây hậu quả rất nghiêm trọng
Khung bốn (khoản 4)
Có mức phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm hoặc tù chung thân. Được áp dụng đối với một trong các trường hợp phạm tội sau đây:
+ Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác mà tỷ lệ thương tật từ 61% trở lên hoặc làm chết người.
+ Chiếm đoạt tài sản có giá trị từ năm trăm triệu đồng trở lên.
+ Gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng (xem giải thích tương tự ở tội cướp tài sản).
Hình phạt bổ sung (khoản 5)
Ngoài việc chịu một trong các hình phạt chính nêu trên, tuỳ từng trường hợp cụ thể, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng).
Phân biệt cướp tài sản và cướp giật
Điểm giống nhau giữa Cướp tài sản và Cướp giật tài sản:
– Về mục đích: Người phạm tội đều có động cơ là muốn chiếm đoạt tài sản của người khác.
– Về tính chất: Cả hai hành vi Cướp hay Cướp giật được đề cập tới ở đây đều mang tính chất công khai, lộ liễu. Điều này trái ngược với hành vi lén lút, chui lủi của tội Trộm cắp tài sản.
Bởi những đặc điểm trên, thực tế nhiều người lầm tưởng hai tội danh này là một. Tuy nhiên chúng vẫn có các điểm khác nhau nhất định.
Điểm khác nhau giữa Cướp tài sản và Cướp giật tài sản:
Về dấu hiệu khách quan của yếu tố chiếm đoạt:
Đối với tội Cướp tài sản: Chỉ cần hung thủ có mục đích chiếm đoạt là thỏa mãn yếu tố bắt buộc về sự chiếm đoạt và ý chí này phải được thể hiện ra bên ngoài.
Ví dụ như việc một người rút vũ khí đe dọa người khác đưa tài sản cho mình, ý chí muốn chiếm đoạt tài sản của người khác đã được xác định.
Đối với tội Cướp giật tài sản: Biểu hiện của sự chiếm đoạt phải được thể hiện bằng hành vi mới thỏa mãn yếu tố bắt buộc về sự chiếm đoạt.
Ví dụ như một người tìm cách áp sát và giật túi xách của người khác. Cho dù việc cướp giật đó có thành hay không, hành vi chiếm đoạt tài sản lúc ấy đã được thực hiện.
Về phương thức thực hiện tội phạm:
Đối với tội Cướp tài sản: Tội phạm được thực hiện bằng đe dọa, dùng vũ lực ngay tức khắc. Hung thủ cũng có thể dùng các thủ đoạn làm cho nạn nhân rơi vào trạng thái không chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản.
Đối với tội Cướp tài sản: Phương thức thực hiện tội phạm sẽ đơn giản hơn, nhanh chóng chiếm đoạt tài sản để tẩu thoát, chứ không kiểm soát ý chí của nạn nhân quá nhiều.
Về khách thể bị xâm phạm:
Cả hai tội đều xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản, song tội cướp tài sản còn xâm phạm đến quyền nhân thân.
Về khung hình phạt:
Điều 168 quy định về tội “Cướp tài sản”: “1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm”.
Điều 171 quy định về tội “Cướp giật tài sản”: “1. Người nào cướp giật tài sản của người khác, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm”.
Như vậy, hình phạt cho tội Cướp tài sản nặng hơn tội Cướp giật tài sản.
Tuy nhiên cũng có những trường hợp, ban đầu người phạm tội đã thực hiện hành vi cướp giật tài sản nhưng không thành. Sau đó người đó lại thực hiện hành vi cướp tài sản, khi ấy người này sẽ bị xem là phạm tội Cướp tài sản.
Trên đây là toàn bộ tư vấn của Luật Rong Ba về hành vi cướp giật tài sản. Nếu như bạn đang gặp phải khó khăn trong quá trình tìm hiểu về khoản hành vi cướp giật tài sản và những vấn đề pháp lý liên quan, hãy liên hệ Luật Rong Ba để được tư vấn miễn phí. Chúng tôi chuyên tư vấn các thủ tục pháp lý trọn gói, chất lượng, uy tín mà quý khách đang tìm kiếm.
